اینترنت طبقاتی چیست

امروزه اینترنت به یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی، آموزشی و اقتصادی تبدیل شده است. با گسترش فناوری، انتظار می‌رود که دسترسی به اینترنت برای همه افراد جامعه یکسان و عادلانه باشد. اما در برخی موارد، تفاوت‌هایی در سطح دسترسی، کیفیت و نوع استفاده از اینترنت میان گروه‌های مختلف اجتماعی مشاهده می‌شود که از آن با عنوان اینترنت طبقاتی یاد می‌شود.

اینترنت طبقاتی یعنی چه؟

اصطلاح «اینترنت طبقاتی» به شرایطی اشاره دارد که در آن افراد یا گروه‌های مختلف جامعه تجربه‌ی متفاوتی از اینترنت دارند؛ چه از نظر سرعت و کیفیت اتصال، چه از نظر دسترسی به منابع و اطلاعات. این تفاوت‌ها ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند موقعیت جغرافیایی، شرایط اقتصادی یا سیاست‌های فنی و مدیریتی شکل بگیرند.

نمونه‌هایی از اینترنت طبقاتی

• عدم دسترسی شبکه‌های اجتماعی برای برخی کاربران، اما آزاد بودن برای افراد یا نهادهای خاص
• ارائه اینترنت پرسرعت به مدیران دولتی یا شرکت‌های بزرگ، اما اینترنت عادی برای عموم مردم
• دسترسی رایگان یا یارانه‌ای برخی نهادها

پیامدهای تفاوت در دسترسی به اینترنت

در ادامه بخشی از پیامد های تصویب اینترنت طبقاتی مطرح شده است:

افزایش شکاف دیجیتال

اگر شرایط یکسان برای استفاده از اینترنت فراهم نباشد، گروه‌هایی که دسترسی کمتری دارند ممکن است از نظر آموزشی، اقتصادی یا فرهنگی عقب بمانند.

محدود شدن فرصت‌های برابر

اینترنت به بستری برای کسب‌وکار، آموزش و آگاهی تبدیل شده است. نبود دسترسی برابر می‌تواند فرصت‌های شغلی و یادگیری را برای برخی افراد محدود کند.

کاهش مشارکت اجتماعی

محدودیت در دسترسی ممکن است مانعی برای حضور مؤثر افراد در فضای مجازی، تعاملات اجتماعی و مشارکت‌های مدنی باشد.

واکنش پزشکیان به موضوع اینترنت طبقاتی

سعود پزشکیان رئیس جمهوری، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت؛

دسترسی به اطلاعات آزاد حق همه مردم است، نه یک طبقه خاص. دولت موظف و مصمم است اینترنت آزاد، باکیفیت و فراگیر فراهم کند. مصوبه اخیر شورایعالی فضای مجازی برای حمایت از اقتصاد دیجیتال بود، نه محدودسازی.

با هر تصمیم و اقدامی که فیلترشکن‌بازی و ناامنی دیجیتال را گسترش دهد، مخالف هستم.

واکنش سخنگوی دولت نسبت به اینترنت طبقاتی

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دولت بر اینترنت آزاد، فراگیر و باکیفیت برای همه مردم تأکید دارد. مصوبه روز گذشته شورای عالی فضای مجازی هیچ ارتباطی با محدودسازی اینترنت ندارد.»

نتیجه‌گیری

پدیده اینترنت طبقاتی بیش از آن‌که یک موضوع صرفاً فنی باشد، موضوعی اجتماعی و فرهنگی است. درک درست از دلایل و پیامدهای این مسئله، ما را در طراحی راه‌حل‌هایی مؤثر برای ایجاد دسترسی برابر در فضای دیجیتال یاری می‌کند. با نگاه تحلیلی، دور از هیجان و به دور از جهت‌گیری خاص، می‌توان مسیری یافت که هم به رشد فناوری کمک کند و هم به عدالت اجتماعی نزدیک‌تر باشد.

سوالات متداول