میزان فرمان ماشین به تنظیم دقیق زاویه چرخ‌های خودرو نسبت به یکدیگر و نسبت به سطح جاده اشاره دارد. این تنظیمات برای اطمینان از اینکه خودرو به درستی و با ثبات حرکت می‌کند، اهمیت زیادی دارد. اگر میزان فرمان به درستی تنظیم نشود، ممکن است خودرو در هنگام رانندگی دچار مشکلاتی مانند کشیدن به یک سمت، ساییدگی نامنظم لاستیک‌ها و کاهش کنترل شود.
دلایل به هم خوردن میزان فرمان
به هم خوردن میزان فرمان یکی از مشکلات رایجی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر روی ایمنی و عملکرد خودرو داشته باشد. زمانی که فرمان خودرو از میزان خارج می‌شود، نه تنها کنترل خودرو دشوارتر می‌شود، بلکه ممکن است لاستیک‌ها به‌طور نامناسبی فرسوده شوند و مصرف سوخت نیز افزایش یابد. دلایل مختلفی می‌تواند باعث به هم خوردن میزان فرمان شود که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
1. برخورد با موانع یا دست‌اندازها
- یکی از شایع‌ترین دلایل به هم خوردن میزان فرمان، برخورد خودرو با موانع جاده‌ای مانند چاله‌ها، دست‌اندازها، جدول‌ها یا تصادف‌ها است. این برخوردها می‌توانند به چرخ‌ها و سیستم تعلیق خودرو آسیب برسانند و باعث تغییر زاویه‌های تنظیم‌شده‌ی فرمان شوند.
2. فرسودگی قطعات سیستم تعلیق
- سیستم تعلیق خودرو شامل قطعات مختلفی مانند بوش‌ها، اتصالات و فنرها است که با گذشت زمان ممکن است فرسوده شوند. فرسودگی این قطعات می‌تواند باعث تغییر در زاویه‌های چرخ‌ها و در نتیجه به هم خوردن میزان فرمان شود.
3. تنظیم نادرست اولیه
- اگر میزان فرمان به درستی تنظیم نشده باشد یا در طول زمان به طور صحیح حفظ نشده باشد، ممکن است خودرو دچار مشکلاتی در هدایت و کنترل شود. این مشکل ممکن است از همان ابتدا پس از نصب تایرها یا پس از انجام تعمیرات بر روی سیستم تعلیق ایجاد شود.
4. بار نامتعادل یا اضافه
- حمل بارهای سنگین و نامتعادل به طور مکرر می‌تواند به سیستم تعلیق و چرخ‌های خودرو فشار زیادی وارد کند و باعث تغییر در تنظیمات میزان فرمان شود.
5. نصب نادرست یا غیرهمسان تایرها
- نصب تایرهای جدید با سایزهای متفاوت یا فشار باد نامناسب می‌تواند تأثیر منفی بر میزان فرمان داشته باشد. همچنین، تایرهای فرسوده یا آسیب‌دیده نیز می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند.
علائم میزان نبودن فرمان
میزان نبودن فرمان (تنظیم نبودن زاویه‌های چرخ‌ها) می‌تواند تأثیرات منفی بر عملکرد خودرو، ایمنی و عمر مفید لاستیک‌ها داشته باشد. شناسایی به موقع این علائم می‌تواند از مشکلات جدی‌تر و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. در ادامه به مهم‌ترین علائم میزان نبودن فرمان اشاره می‌کنیم:
کشش خودرو به یک سمت هنگام رانندگی مستقیم
- اگر هنگام رانندگی در مسیر مستقیم، خودرو به طور خودکار به سمت چپ یا راست کشیده می‌شود، این نشان‌دهنده تنظیم نبودن میزان فرمان است.
- این مشکل می‌تواند رانندگی را دشوار و خسته‌کننده کند و نیاز به تصحیح مداوم مسیر داشته باشد.
ناهمگونی و سایش نامتقارن لاستیک‌ها
- بررسی منظم لاستیک‌ها و مشاهده سایش نامتقارن یا بیش از حد در یک قسمت از لاستیک می‌تواند نشان‌دهنده میزان نبودن فرمان باشد.
- سایش نامناسب لاستیک‌ها می‌تواند عمر مفید آنها را کاهش داده و نیاز به تعویض زودهنگام داشته باشد.
فرمان نامتعادل یا کج هنگام حرکت مستقیم
- اگر در حین رانندگی مستقیم، فرمان در موقعیت مرکزی قرار ندارد و به سمت چپ یا راست متمایل است، این می‌تواند علامتی از تنظیم نبودن میزان فرمان باشد.
- این وضعیت می‌تواند کنترل خودرو را دشوار کرده و نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد.
لرزش فرمان
- احساس لرزش در فرمان به ویژه در سرعت‌های بالاتر می‌تواند نشان‌دهنده عدم تعادل یا تنظیم نبودن میزان فرمان باشد.
- این لرزش ممکن است به دلیل مشکلات دیگری مانند تعادل نبودن لاستیک‌ها نیز باشد، اما نیاز به بررسی دقیق دارد.
صدای غیرعادی از لاستیک‌ها
- شنیدن صدای سوت کشیدن یا سایر صداهای غیرمعمول از لاستیک‌ها هنگام حرکت می‌تواند به دلیل زاویه‌های نادرست چرخ‌ها باشد.
- این صداها ممکن است در هنگام پیچیدن یا حرکت مستقیم بیشتر قابل تشخیص باشند.
افزایش مصرف سوخت
- میزان نبودن فرمان می‌تواند باعث افزایش مقاومت حرکت خودرو شود که منجر به افزایش مصرف سوخت می‌شود.
- اگر بدون تغییر در سبک رانندگی یا شرایط جاده، مصرف سوخت افزایش یابد، ممکن است نیاز به بررسی میزان فرمان باشد.
واکنش نامناسب خودرو در پیچ‌ها
- اگر خودرو در هنگام پیچیدن به درستی واکنش نشان ندهد یا احساس ناپایداری کند، این می‌تواند ناشی از تنظیم نبودن میزان فرمان باشد.
- این مشکل می‌تواند ایمنی رانندگی را به خطر بیندازد و نیاز به توجه فوری دارد.
چگونگی تنظیم فرمان خودرو
تنظیم فرمان خودرو، که به عنوان “تنظیم میزان فرمان” یا “میزان کردن چرخ‌ها” نیز شناخته می‌شود، فرآیندی است که در آن زاویه‌های چرخ‌های خودرو به درستی تنظیم می‌شوند تا خودرو در مسیر مستقیم به خوبی حرکت کند و از سایش نامتقارن لاستیک‌ها جلوگیری شود. این فرآیند نیازمند ابزارهای دقیق و دانش تخصصی است، اما در اینجا یک دید کلی از مراحل اصلی تنظیم فرمان خودرو ارائه شده است:
1. آماده‌سازی خودرو
- بررسی وضعیت تایرها: ابتدا از سالم بودن تایرها و فشار مناسب آنها اطمینان حاصل کنید. فشار هوای تایرها باید مطابق با توصیه‌های سازنده باشد، زیرا فشار نادرست می‌تواند نتایج تنظیم فرمان را تحت تأثیر قرار دهد.
- بررسی اجزای سیستم تعلیق: قبل از تنظیم فرمان، باید از سالم بودن اجزای سیستم تعلیق، شامل بوش‌ها، سیبک‌ها و اتصالات مختلف اطمینان حاصل شود. هرگونه خرابی در این قسمت‌ها باید قبل از تنظیم فرمان برطرف شود.
2. بررسی و اندازه‌گیری زوایای چرخ‌ها
- زاویه تو (Toe): زاویه تو نشان می‌دهد که چرخ‌ها به سمت داخل (toe-in) یا خارج (toe-out) تمایل دارند. این زاویه تأثیر زیادی بر سایش لاستیک‌ها و عملکرد خودرو در مسیر مستقیم دارد.
- زاویه کَمبِر (Camber): این زاویه نشان‌دهنده انحراف چرخ‌ها به سمت داخل یا خارج در زمانی است که از جلو به خودرو نگاه می‌کنید. زاویه مثبت یا منفی بیش از حد می‌تواند باعث سایش نابرابر لاستیک‌ها شود.
- زاویه کستر (Caster): زاویه کستر به زاویه محور فرمان در جهت عمودی اشاره دارد و بر پایداری خودرو و برگشت فرمان به موقعیت مرکزی تأثیر می‌گذارد.
3. تنظیم زاویه‌های چرخ
- تنظیم زاویه تو (Toe): با استفاده از ابزارهای دقیق، زاویه تو باید به حد مطلوب تنظیم شود. این کار معمولاً با تنظیم طول میله‌های اتصال (tie rods) انجام می‌شود.
- تنظیم زاویه کمبر (Camber): اگر زاویه کمبر نیاز به تنظیم داشته باشد، ممکن است نیاز به تغییر در سیستم تعلیق یا استفاده از پیچ‌های مخصوص تنظیم باشد. این کار معمولاً در تعویض یا تنظیم بوش‌ها و سیبک‌ها انجام می‌شود.
- تنظیم زاویه کستر (Caster): زاویه کستر معمولاً در اکثر خودروها به طور پیش‌فرض تنظیم شده است و نیاز به تنظیم مجدد ندارد، مگر اینکه در اثر ضربه یا تعویض قطعات تعلیق تغییر کرده باشد.
4. بررسی مجدد و تست رانندگی
- بررسی مجدد زوایا: پس از انجام تنظیمات، زوایا باید مجدداً بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که در محدوده صحیح قرار دارند.
- تست رانندگی: در نهایت، خودرو باید در یک مسیر مستقیم و سطح صاف رانده شود تا از درست بودن تنظیمات و عملکرد صحیح فرمان اطمینان حاصل شود.
چگونه می‌توان از خرابی میزان فرمان جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از خرابی میزان فرمان و حفظ عملکرد بهینه خودرو، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
1. مراقبت از تایرها
- تنظیم فشار باد تایرها: همواره فشار باد تایرها را مطابق با توصیه سازنده خودرو تنظیم کنید. فشار نادرست می‌تواند منجر به سایش نامتقارن تایرها و تأثیر منفی بر میزان فرمان شود.
- چرخش منظم تایرها: چرخش منظم تایرها (به طور معمول هر 8,000 تا 12,000 کیلومتر) به توزیع یکنواخت سایش و افزایش عمر مفید تایرها کمک می‌کند و از تأثیر منفی بر تنظیم فرمان جلوگیری می‌کند.
2. رانندگی محتاطانه
- اجتناب از برخورد با موانع: از برخورد با چاله‌ها، دست‌اندازها، و سایر موانع جاده‌ای خودداری کنید. ضربه‌های شدید می‌توانند باعث بهم‌خوردن تنظیم فرمان و حتی آسیب به سیستم تعلیق شوند.
- پارک در مکان‌های مناسب: از پارک کردن خودرو در جاده‌های نامسطح یا بر روی موانع بلند خودداری کنید. این شرایط می‌تواند باعث تغییر زاویه چرخ‌ها و خرابی میزان فرمان شود.
3. بازبینی منظم
- بازبینی منظم سیستم تعلیق و فرمان: اجزای سیستم تعلیق و فرمان، مانند بوش‌ها، سیبک‌ها و میله‌های اتصال، باید به طور منظم بازبینی شوند. هرگونه خرابی در این اجزا می‌تواند به میزان نبودن فرمان منجر شود.
- تنظیم منظم فرمان: حتی اگر علائمی از بهم‌خوردن میزان فرمان مشاهده نمی‌کنید، باز هم بهتر است هر چند وقت یک‌بار (به عنوان مثال، هر 20,000 تا 30,000 کیلومتر) فرمان خودرو تنظیم شود.
4. توجه به علائم هشداردهنده
- بررسی سایش لاستیک‌ها: اگر متوجه سایش نامتقارن یا غیرعادی در لاستیک‌ها شدید، باید بلافاصله فرمان خودرو را بررسی و تنظیم کنید.
- واکنش به تغییرات در رانندگی: هرگونه تغییر در رفتار خودرو، مانند کشیده شدن به یک سمت، لرزش فرمان، یا انحراف از مسیر مستقیم، می‌تواند نشانه‌ای از بهم‌خوردن میزان فرمان باشد. در این صورت، باید خودرو را به یک تعمیرگاه تخصصی ببرید.
5. نگهداری از سیستم تعلیق
- تعویض اجزای فرسوده: اجزای فرسوده یا خراب سیستم تعلیق می‌توانند میزان فرمان را تحت تأثیر قرار دهند. تعویض به موقع این اجزا از خرابی میزان فرمان جلوگیری می‌کند.
- روغن‌کاری منظم: مطمئن شوید که سیستم تعلیق به درستی روغن‌کاری شده است. این کار می‌تواند از خرابی اجزا و تنظیم نادرست فرمان جلوگیری کند.
6. مراجعه به تعمیرگاه‌های تخصصی میزان فرمان در تهران
- تنظیم توسط متخصص: اگر نیاز به تنظیم فرمان دارید، این کار را حتماً در یک تعمیرگاه تخصصی انجام دهید. استفاده از ابزارهای دقیق و تخصصی برای این کار ضروری است.
آیا تغییر میزان فرمان تأثیری بر مصرف سوخت دارد؟
بله، تغییر میزان فرمان می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر مصرف سوخت خودرو داشته باشد. وقتی میزان فرمان خودرو به درستی تنظیم نباشد، چرخ‌ها در زاویه‌های نادرستی قرار می‌گیرند که این امر می‌تواند منجر به افزایش مقاومت در برابر حرکت و در نتیجه افزایش مصرف سوخت شود.
هزینه میزان فرمان با دستگاه
هزینه میزان فرمان خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع خودرو، محل جغرافیایی، تخصص و تجهیزات تعمیرگاه، و همچنین پیچیدگی کار.
نتیجه‌گیری
تشخیص به موقع علائم میزان نبودن فرمان بسیار مهم است، زیرا می‌تواند از خرابی‌های جدی‌تر و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند و همچنین ایمنی و راحتی رانندگی را تضمین نماید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، توصیه می‌شود به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کرده و میزان فرمان خودرو را بررسی و تنظیم کنید.
